Wzmożone napięcie mięśniowe – podstawowe zagadnienia w pracy fizjoterapeuty

 

– jest to stan w którym u noworodka, niemowlęcia, dziecka lub osoby dorosłej dochodzi do nadmiernej aktywności (nadaktywności) mięśni szkieletowych – fazowych (mięśni, które w znacznej mierze odpowiadają za ruch ciała). Bardzo często równolegle ze zmniejszoną aktywnością mięśni tonicznych (posturalnych – utrzymujących stabilność postawy ciała), mamy do czynienia z obniżeniem tak zwanego napięcia centralnego – mięśni posturalnych w obrębie tułowia. 

Tego typu sytuacja w przypadku dzieci rozwija się na skutek: (przyczyny powstawania wzmożonego napięcia mięśniowego):

 

 

ograniczenia ruchomości stawowej – zmian w układzie ruchu

– niedostatecznego rozwinięcia napięcia w łonie matki podczas ciąży

– niewielkiego niedotlenienia ( zasinienie skóry po porodzie u dziecka – niemowlę  dostaje niższą ocenę w skali Apgar ) 

zmian neurologicznych

– chorób genetycznych 

– osłabionego napięcia mięśniowego

– z powodów emocjonalnych obciążeń w łonie matki (znaczny stres u kobiety) 

– wcześniactwo – dzieci urodzone przedwcześnie przed planowanym terminem porodu ( poniżej i włącznie z 37 tygodniem ciąży)

Co powinno zaniepokoić rodzica / opiekuna dziecka? 

 

Cechy świadczące o wzmożonym napięciu mięśniowym u niemowląt i dzieci:

 

– zaciśnięte piąstki lub piąstka jednej ręki (trudność z wypuszczeniem z dłoni palca rodziców),

-zasinienie skóry dłoni ( mocno zaciska piąstki)

skóra na całym ciele lekko marmurkowa

– dziecko porusza się jak sztywna bryła – nie rozdziela ruchów

-odczucie napięcia ciała dziecka podczas karmienia

-niemowlę usztywnia się podczas przewijania, pielęgnacji , zakładania ubranek

– ustawianie się ciała w nienaturalnej pozycji

-dziecko korzysta wyłącznie z jednej strony ciała

– nienaturalna pozycja głowy podczas snu i aktywności

problemy z oddawaniem stolca (robienie kupki) – długo się męczy 

nie chce leżeć na brzuchu

-gwałtownie reaguje na zmiany otoczenia (dźwięk, ruch, emocje)

W odniesieniu do schorzeń/dysfunkcji w odniesieniu do niemowląt i dzieci proces badania fizjoterapeutycznego  /manualno-terapeutycznego w Centrum Nowoczesnej Fizjoterapii, Psychologii i Medycyny opiera się na standardach Międzynarodowej Federacji Terapeutów Manualnych – IFOMPT

4. Proces ten wyróżnia następujące etapy badania i terapii:

 

4.1 Wywiad ( anamnez) – fizjoterapeuta rozmawia z rodzicami i zbiera informacje na temat niemowlęcia /dziecka / podopiecznego 

– jest to pierwszy i niezwykle istotny etap badania / terapii pozwalający uzyskać szczegółowe informacje na temat schorzenia/problemu niemowlęcia / dziecka  poddawanego badaniu. Fizjoterapeuta dziecięcy katowice poprzez informacje otrzymywane od pacjenta klasyfikuje strukturę mogącą stanowić źródło problemu /dolegliwości bólowych u dziecka. Informacje, które są otrzymywane, dotyczą aktualnego stanu, historii choroby, schorzeń współistniejących oraz zagadnień dotyczących sfery psycho-socjalnej. Odpowiednio i dokładnie przeprowadzony wywiad (anamneza) pozwala na szybkie wprowadzenie odpowiednich i dopasowanych technik terapeutycznych już na pierwszym spotkaniu, a co za tym idzie umożliwia uzyskanie pozytywnych efektów terapeutycznych


4.2 Obserwacja ciała / struktur anatomicznych u dziecka / niemowlęcia – wizualna analiza postawy ciała przez fizjoterapeutę

– jest kolejnym etapem całościowej oceny dziecka, które uczestniczy w badaniu.  Analizie podlega płaszczyzna czołowa (przód i tył ciała), strzałkowa (obserwacja od boku)  i poprzeczna ciała (obserwacja od góry, bądź dołu w leżeniu na plecach). 

Fizjoterapeuta / Terapeuta manualny analizuje ułożenie poszczególnych części ciała względem siebie oraz w przestrzeni. Ocenie podlega również napięcie mięśniowo-powięziowe, skórne oraz kolorystyka ciała. Informacje uzyskiwane na tym etapie pozwalają znacząco przyśpieszyć dalszy proces badania, gdyż wstępnie może założyć, które elementy ciała mogą stanowić źródło / przyczynę problemu.

 

4. 3. Badanie ruchów czynnych / aktywnych – rehabilitant obserwuje aktywność dziecka / niemowlęcia podczas zabawy / ruchu 

 – obejmuje obserwację zakresów ruchu w obrębie kończyn, tułowia oraz głowy, a także wszystkie odejścia od fizjologicznego/prawidłowego ruchu. Fizjoterapia dzieci katowice (fizjoterapeuta) oceniając ruch pod względem ilościowym (zakres ruchu) i jakościowym (płynność i precyzja ruchu) uzyskuje informacje potrzebne na dalszym etapie badania manualnego.

Badanie to wskazuje czy dolegliwości problemy u dziecka mają podłoże w aktywności mięśniowej. Oceniana jest aktywność mięśni szkieletowych pod kątem posturalnym jak i ruchowym . Układ ciała oraz ruch, który tworzy się na jego fundamencie są na tym etapie szczególnie brane pod uwagę.

 

4.4. Badanie ruchów pasywnych – fizjologicznych / ocena oporów końcowych – fizjoterapeuta ocenia funkcjonowanie stawu / stawów

– na tym etapie badania manualno-terapeutycznego terapeuta wykonuje ruchy za pacjenta (biernie / pasywnie) w obrębie stawów obwodowych, bądź też stawów kręgosłupa.

Ruchy te mają za zadanie wyodrębnić – rodzaj ruchu oraz to czy on (ruch)  występuje lub nie występuje, a także pozwalają na ocenę napięcia w końcowej fazie ruchu tzw. oporu końcowego (kostny, torebkowo-więzdłowy, mięśniowy, odbijający, pusty).

 

Opór kostny – opór mocno twardy / niepoddający się uciskowi – wyraźnie wyczuwalne ograniczenie ruchu przez struktury kostne

Opór torebkowo-więzadłowy – opór mocno-elastyczny – opór występujący podczas badania torebki stawowej i więzadła – pozwala na wykrycie zmian w tych strukturach

Opór odbijający – opór, który wskazuje na zablokowania łąkotki, dysku – wyraźne odskakiwanie części ciała przy badaniu 

Opór pusty – opór występujący przy badaniu stawu powiązany z występującym bólem – brak możliwości zbadania pozycji i oporu stawu ze względu na ból 

 

4.5. Badanie ruchów translatorycznych / akcesorycznych – fizjoterapeuta ocenia małe ruchy wewnątrz stawu podczas badania niemowląt / dzieci

– jest szczegółową oceną ruchu stawowego i dotyczy korelacji niewielkich przesunięć powierzchni stawowych względem siebie. Na tej podstawie terapeuta wyznacza kierunki pracy / mobilizacji stawu / stawów oraz inne metody terapeutyczne:

 

– terapia przeciwbólowa – pobudzenie mechanoreceptorów hamujących ból w strukturze anatomicznej

– terapia stymulująca – pobudzenie wrzecion mięśniowych z jednoczesnym prawidłowym wzrostem napięcia posturalnego 

– terapia stabilizacyjna  –  pobudzenie mięśni krótkich – stabilizujących pozycję stawu 

 

Rehabilitacja dzieci katowice wyodrębnia w badaniu ruch translatoryczny – jest on  szczególnie istotny w procesie doboru technik leczniczych, gdyż pozwala ocenić pojawianie się oporów stawowych w korelacji do napięcia oraz bólu.

 

4.6. Badania struktur neurologicznych / neuralnych – fizjoterapeuta dziecięcy bada system nerwowy (obwodowy i centralny)

– ocenie podlega centralny (ośrodkowy) i obwodowy system nerwowy. Badanie jest przeprowadzane wyłącznie w przypadku, gdy rodzice lub dziecko / niemowlę zgłasza objawy neurologiczne, do których możemy zaliczyć:

– pozytywne objawy neurologiczne – ból palący, elektryzujący, strunowy, 

– objawy negatywne

                   – zaburzenie czucia, 

                  – osłabienie aktywności mięśniowej, 

                  – zaburzenie czucia bólu, 

 

Badanie to zostaje w wielu przypadkach rozszerzone o testy mechanosensytywne (napięciowo-rozciągowe) mające na celu wprowadzić struktury neurologiczne w napięcie mechaniczne i wywołać określone objawy, które są przedmiotem badania niemowlęcia / dziecka w gabinecie.

 

4.7. Badanie dodatkowe – rehabilitacja niemowląt / dzieci na tym podetapie ocenia naczynia krwionośne i narządy wewnętrzne

Badanie naczyniowe pokazuje sprawność w funkcjonowaniu naczyń żylnych i tętniczych u dziecka / niemowlęcia. Terapeuta manualny wykonuje testy funkcjonalne naczyniowe, których zadaniem jest ocena czy objawy zgłaszane przez rodziców mają powiązanie z systemem naczyniowym czy też nie.

Badanie struktur wisceralnych (narządów, organów) odnosi się z kolei do wpływu narządów wewnętrznych na objawy zgłaszane przez pacjenta. Terapeuta wykonuje palpacyjne (dotykowe / uciskowe) badanie poszczególnych części ciała oraz określa czy zgłaszane objawy korelują z obciążaną (poddawaną terapii strukturą).

 

4.8. Wstępna terapia – fizjoterapeuta / rehabilitant wprowadza działania manualne mające wywołać pozytywne efekty w ciele

 

– jest etapem na którym fizjoterapeuta wykorzystuje odpowiednie techniki terapeutyczne: 

 

– przeciwbólowe – hamujące odczucie bólowe, 

– odciążające – redukujące napięcie mięśniowe, 

– stabilizujące – poprawiające napięcie mięśni wokół stawu, 

– mobilizujące – poprawiające ruchomość stawu / stawów

 

Wprowadzane są one, aby wywołać pozytywne (lecznicze) efekty w strukturach poddawanych terapii. Techniki terapeutyczne wykorzystywane w procesie jakim jest – fizjoterapia niemowląt katowice, dobierane są w większości na podstawie bazie / fundamencie badania pasywnego translatorycznego.

 

4.9. Ocena rezultatów terapeutycznych – rehabilitant wykonuje testy manualne ( re-testy), które mają ocenić efekt leczenia na wizycie

Fizjoterapeuta wykorzystuje analogiczny (identyczny do badania wcześniejszego (aktywnego, pasywnego) jeden kluczowy test mający na celu wykazać zmiany w strukturze anatomicznej / strukturach poddawanych terapii. 

Do zmian tych możemy zaliczyć: 

zmniejszenie/zwiększenie bólu, 

poprawa/ograniczenie ruchu, 

poprawa aktualnych objawów innych niż ból/pogorszenie objawów. 

 

Wszystkie te informacje stanowią bazę do dalszego prowadzenia i planowania procesu terapeutycznego.

 

4.10. Opracowanie indywidualnego (dopasowanego) zadania domowego – fizjoterapeuta dziecięcy wprowadza autoterapię dla dziecka / niemowlęcia 

Fizjoterapeuta opracowuje indywidualnie dopasowane zadanie/ćwiczenie/czynność ruchową do wykonywania w domu przez dziecko lub rodziców niemowlęcia / dziecka, aby utrzymać i przyśpieszyć proces terapeutyczny/leczniczy. 

Zadanie to nakierowane jest zawsze na przyczynę problemu pacjenta. Tego typu postępowanie terapeutyczne jest konieczne do trwałego / stałego / długofalowego  usunięcia dolegliwości bólowych/objawów z którymi rodzice zgłosili się po pomoc. Od systematycznego wykonywania tego typu dobranego zadania zależy tempo pojawiających się zmian i ich trwałość.

 

4.11. Planowanie i prognozowanie dalszego etapu fizjoterapii dzieci niemowląt – co dalej? jak długo? po co i dlaczego? podstawowe pytania na które fizjoterapeuta odpowiada rodzicom-

– jest ostatnim etapem podczas którego pacjent (dziecko/rodzice dziecka) jest informowany o problemie/dysfunkcji oraz zaawansowaniu zmian z którymi mamy do czynienia w obrębie układu ruchu. To właśnie te zmiany spowodowały wystąpienie objawów niepożądanych o różnej postaci i nasileniu. Jednocześnie ustalany jest dalszy harmonogram spotkań oraz ich zasadność. Jeśli takowa jest wymagana.

 

Zagadnienia które zostały poruszone w tym opracowaniu / tekście to: 

– rehabilitacja dzieci

– fizjoterapia dzieci 

– terapia manualna niemowląt 

– fizjoterapia niemowląt 

– rehabilitacja niemowląt

– cały proces fizjoterapeutyczny 

– wzmożone napięcie mięśniowe u niemowląt i dzieci  

– współpraca z rodzicami podczas fizjoterapii niemowląt

 

 

W procesie leczniczo-terapeutycznym nie zawsze istnieje i zachodzi możliwość uwzględnienia wszystkich etapów badania i terapii, które zostały uwzględnione w powyższym opisie. Tak sytuacja może wynikać z faktu, że aktualny stan pacjenta (dziecka / niemowlęcia) nie pozwala na wykonanie pełnego/całościowego badania i terapii. Decyzja o uwzględnieniu wszystkich, bądź też pojedynczych etapów należy do fizjoterapeuty.

Zadzwoń